Béo Phì Là Gì?
2022.08.21 08:14
Người thừa cân béo phì có tình trạng mỡ thừa tích tụ quá mức và có hại đến sức khỏe. Vậy nên, bệnh béo phì sẽ biểu hiện rõ ở cân nặng cơ thể so với trọng lượng tiêu chuẩn dựa vào chiều cao của người khỏe mạnh.
Điều này không có nghĩa là người bình thường không có mỡ thừa tích tụ mà trong cơ thể luôn có lượng mỡ cố định để cơ thể dùng khi cần thiết. Mỡ có thể chuyển hóa thành năng lượng cho hoạt động của các cơ quan trong cơ thể, có khả năng giữ nhiệt và bảo vệ các cơ quan khỏi chấn động. Song khi lượng mỡ tích tụ này quá lớn, nó lại cản trở các cơ quan hoạt động.
Chỉ số cân nặng BMI được sử dụng để phân loại bệnh thừa cân béo phì. Công thức tính chỉ số khối cơ thể này dễ dàng và đánh giá chính xác lượng mỡ trong cơ thể.
Chỉ số BMI = Cân nặng cơ thể / (Chiều cao x chiều cao) = kg/m2.
Cũng theo phân chia của tổ chức Y tế thế giới WHO, người bình thường trưởng thành có cân nặng vượt mức tiêu chuẩn như sau:
· BMI từ 25 - 29.9: thừa cân.
· BMI trên mức 30: Béo phì.
Người béo phì thường tích mỡ thừa ở các bộ phận của cơ thể như: bụng, eo, đùi, ngực, … Người béo phì ở mức cao mỡ sẽ tích tụ trên cả cơ thể.
Nguyên nhân gây ra thừa cân béo phì
https://vienthammykorea.vn/beo-phi/
Thừa cân béo phì chủ yếu do sự không ổn định ở năng lượng ăn vào và năng lượng tiêu hao.
Nguyên nhân gây ra thừa cân béo phì là do:
· Sự mất cân bằng giữa năng lượng nạp vào và năng lượng tiêu thụ. Khẩu phần năng lượng nạp vào vượt qua nhu cầu năng lượng cơ thể cần, do đó năng lượng dư thừa và được đổi thành mỡ tích lũy ở các cơ quan, tổ chức.
· Yếu tố di truyền: Có những người có một vài gen trong nhiều nhóm gen như nhóm gen kích thích ăn ngon miệng, nhóm gen liên quan đến tiêu hao năng lượng, nhóm gen chuyển hóa điều hòa, nhóm gen dẫn đến sự khác biệt và phát triển tế bào mỡ. Trong gia đình nếu cha hoặc mẹ hoặc thậm chí là cả hai đều béo phì thì nguy cơ con cái bị tăng cân tăng cao. Nhiều người bị béo phì thừa cân do yếu tố di truyền có tốc độ trao đổi chất chậm chạp, cải thiện khó.
· Sụn tuyến giáp: là vấn đề tuyến giáp không sản xuất đủ các hormone cần thiết đối với cơ thể. Sự giảm hormone làm cho quy trình trao đổi chất bị chậm lại, đồng nghĩa với lượng chất béo không được đốt cháy, là lý do gây tăng cân.
· Khó ngủ: Theo nghiên cứu nếu bạn thường xuyên thiếu ngủ 30 phút một ngày sẽ làm tăng nguy cơ thừa cân, béo phì lên đến 17%. Khi bạn ngủ không đủ, lượng ghrelin sẽ nâng lên làm bạn thường xuyên cảm thấy đói, thèm thức ăn có nhiều đường. Lâu dần sẽ dẫn tới mất kiểm soát khi thèm ăn, là nguyên do dẫn tới thừa cân, béo phì.
Người có khả năng cao bị thừa cân béo phì gồm có:
· Người có thói quen hay sử dụng thức ăn nhanh, thức ăn nhiều năng lượng, sử dụng nhiều chất béo, ăn nhiều đồ chiên, rán, ăn ít rau, uống nhiều nước ngọt, rượu bia ...
· Môi trường làm việc văn phòng tĩnh tại, ít vận động hoặc lười tập luyện cũng là nguyên nhân của béo phì.
· Những người hoạt động thể lực thường ăn thức ăn giàu năng lượng, khi họ thay đổi lối sống, hoạt động giảm đi nhưng vẫn giữ thói quen ăn nhiều cho nên bị béo phì.
Một vài thói quen ăn uống dẫn đến béo phì
1. Ăn hai bữa một ngày
Chế độ ăn kiêng phổ biến nhất cho người béo phì là hai bữa một ngày. Một số người có cuộc sống bận rộn và khi đói mới ăn, cũng có nhiều người ăn sáng có ít thời gian, và họ luôn thấy rằng rất đói trước bữa trưa.
Những người ăn không nhiều một bữa có nhiều khả năng cân nặng bị tăng vì họ có cảm giác đói mạnh trong bữa ăn. Họ thích ăn nhiều đồ ăn có hàm lượng calo tăng như mì, bánh hấp, cơm và đồ ngọt để thỏa mãn mong muốn calo của não bộ khiến lượng đường trong máu nhanh tăng.
Vì vậy, để kiểm soát việc nạp vào cơ thể những đồ ăn nhiều calo và hạn chế được cân nặng, chúng ta nên chia nhỏ lượng calo nạp vào cơ thể mỗi ngày thành 3 lần để tránh tình trạng quá đói.
2. Không ăn sáng
Nhiều người nghĩ rằng, nhịn ăn sẽ giảm được béo, hoặc đôi khi do quá bận, không kịp ăn sáng, rồi gộp bữa sáng với bữa trưa làm một. Thực tế thì đối lập, việc nhịn ăn sáng, sẽ mau chóng để cơ thể bổ sung năng lượng vào dịp khác, như làm ta ăn trưa hoặc tối nhiều hơn, ăn vặt nhiều hơn… để bù đắp phần năng lượng đã mất, kết quả làm tăng cân một cách không như ý. Không ăn sáng còn có hại cho dạ dày và tuổi thọ bị giảm.
3. Ăn tối quá muộn
Thói quen ăn uống gây béo phì thường xuyên thứ hai là ăn quá khuya, thường thấy ở nhiều người làm việc quá giờ và ca đêm. Do ăn đêm, vận động ít, trao đổi chất chậm dẫn tới lượng calo này ăn vào sẽ tích lại dần trong cơ thể tạo thành mỡ.
Nếu không thể điều chỉnh thời gian ăn uống vì nguyên nhân công việc, có thể đem theo hộp cơm hay mang theo một số đồ ăn nhanh ở văn phòng để tránh ăn quá muộn. Nếu đã qua 9 giờ tối, hãy chọn một số thức ăn ít calo, ví dụ như súp hoặc rau.
4. Thói quen ăn nhiều calo trong 2 loại thực phẩm
Những người béo phì thường không thích chọn rau và thực phẩm có nhiều protein, mà nạp vào bữa ăn của họ nhiều thực phẩm có nhiều tinh bột hơn, ví dụ như cơm và bánh mì, mì ramen và cơm rang, mì udon với cơm… dẫn tới lượng calo bổ sung vào cơ thể vượt quá mức cần thiết.
Vậy nên, để tránh thừa cân béo phì, 1 số người hay ăn hai thực phẩm nên ăn nhiều rau hơn, ăn thực phẩm khác sau khi ăn rau, để rau mang đến cảm giác no nhất định và hạn chế ăn các thực phẩm chủ yếu giàu tinh bột.
5. Ăn nhiều các thực phẩm chủ yếu giàu tinh bột
Có ảnh hưởng đến cân nặng bị tăng hơn việc ăn hai loại thực phẩm chính là chỉ ăn những loại thực phẩm chủ yếu. Như chỉ ăn duy nhất một loại thực phẩm như mì ống, mì ramen và cơm rang trong hai bữa một ngày. Chỉ ăn những thực phẩm chủ yếu nhiều tinh bột sẽ có sự dao động lớn về mức đường trong máu và nhanh bị đói.
Lúc này cơ thể sẽ tăng thêm mong muốn ăn vặt giữa các bữa chính. Đặc biệt là mì, cơm rang và các món ăn khác thường dùng nhiều gia vị và dầu mỡ nên dễ dẫn đến tăng cân. Với cách ăn này cũng có thể dẫn tới dinh dưỡng bị mất cân bằng và chuyển hóa kém.
Vì vậy, một bữa ăn hợp lý nên có hai hoặc ba món, không những có rau mà còn phải cung cấp đủ chất đạm.
Điều này không có nghĩa là người bình thường không có mỡ thừa tích tụ mà trong cơ thể luôn có lượng mỡ cố định để cơ thể dùng khi cần thiết. Mỡ có thể chuyển hóa thành năng lượng cho hoạt động của các cơ quan trong cơ thể, có khả năng giữ nhiệt và bảo vệ các cơ quan khỏi chấn động. Song khi lượng mỡ tích tụ này quá lớn, nó lại cản trở các cơ quan hoạt động.
Chỉ số cân nặng BMI được sử dụng để phân loại bệnh thừa cân béo phì. Công thức tính chỉ số khối cơ thể này dễ dàng và đánh giá chính xác lượng mỡ trong cơ thể.
Chỉ số BMI = Cân nặng cơ thể / (Chiều cao x chiều cao) = kg/m2.
Cũng theo phân chia của tổ chức Y tế thế giới WHO, người bình thường trưởng thành có cân nặng vượt mức tiêu chuẩn như sau:
· BMI từ 25 - 29.9: thừa cân.
· BMI trên mức 30: Béo phì.
Người béo phì thường tích mỡ thừa ở các bộ phận của cơ thể như: bụng, eo, đùi, ngực, … Người béo phì ở mức cao mỡ sẽ tích tụ trên cả cơ thể.
Nguyên nhân gây ra thừa cân béo phì
https://vienthammykorea.vn/beo-phi/
Thừa cân béo phì chủ yếu do sự không ổn định ở năng lượng ăn vào và năng lượng tiêu hao.
Nguyên nhân gây ra thừa cân béo phì là do:
· Sự mất cân bằng giữa năng lượng nạp vào và năng lượng tiêu thụ. Khẩu phần năng lượng nạp vào vượt qua nhu cầu năng lượng cơ thể cần, do đó năng lượng dư thừa và được đổi thành mỡ tích lũy ở các cơ quan, tổ chức.
· Yếu tố di truyền: Có những người có một vài gen trong nhiều nhóm gen như nhóm gen kích thích ăn ngon miệng, nhóm gen liên quan đến tiêu hao năng lượng, nhóm gen chuyển hóa điều hòa, nhóm gen dẫn đến sự khác biệt và phát triển tế bào mỡ. Trong gia đình nếu cha hoặc mẹ hoặc thậm chí là cả hai đều béo phì thì nguy cơ con cái bị tăng cân tăng cao. Nhiều người bị béo phì thừa cân do yếu tố di truyền có tốc độ trao đổi chất chậm chạp, cải thiện khó.
· Sụn tuyến giáp: là vấn đề tuyến giáp không sản xuất đủ các hormone cần thiết đối với cơ thể. Sự giảm hormone làm cho quy trình trao đổi chất bị chậm lại, đồng nghĩa với lượng chất béo không được đốt cháy, là lý do gây tăng cân.
· Khó ngủ: Theo nghiên cứu nếu bạn thường xuyên thiếu ngủ 30 phút một ngày sẽ làm tăng nguy cơ thừa cân, béo phì lên đến 17%. Khi bạn ngủ không đủ, lượng ghrelin sẽ nâng lên làm bạn thường xuyên cảm thấy đói, thèm thức ăn có nhiều đường. Lâu dần sẽ dẫn tới mất kiểm soát khi thèm ăn, là nguyên do dẫn tới thừa cân, béo phì.
Người có khả năng cao bị thừa cân béo phì gồm có:
· Người có thói quen hay sử dụng thức ăn nhanh, thức ăn nhiều năng lượng, sử dụng nhiều chất béo, ăn nhiều đồ chiên, rán, ăn ít rau, uống nhiều nước ngọt, rượu bia ...
· Môi trường làm việc văn phòng tĩnh tại, ít vận động hoặc lười tập luyện cũng là nguyên nhân của béo phì.
· Những người hoạt động thể lực thường ăn thức ăn giàu năng lượng, khi họ thay đổi lối sống, hoạt động giảm đi nhưng vẫn giữ thói quen ăn nhiều cho nên bị béo phì.
Một vài thói quen ăn uống dẫn đến béo phì
1. Ăn hai bữa một ngày
Chế độ ăn kiêng phổ biến nhất cho người béo phì là hai bữa một ngày. Một số người có cuộc sống bận rộn và khi đói mới ăn, cũng có nhiều người ăn sáng có ít thời gian, và họ luôn thấy rằng rất đói trước bữa trưa.
Những người ăn không nhiều một bữa có nhiều khả năng cân nặng bị tăng vì họ có cảm giác đói mạnh trong bữa ăn. Họ thích ăn nhiều đồ ăn có hàm lượng calo tăng như mì, bánh hấp, cơm và đồ ngọt để thỏa mãn mong muốn calo của não bộ khiến lượng đường trong máu nhanh tăng.
Vì vậy, để kiểm soát việc nạp vào cơ thể những đồ ăn nhiều calo và hạn chế được cân nặng, chúng ta nên chia nhỏ lượng calo nạp vào cơ thể mỗi ngày thành 3 lần để tránh tình trạng quá đói.
2. Không ăn sáng
Nhiều người nghĩ rằng, nhịn ăn sẽ giảm được béo, hoặc đôi khi do quá bận, không kịp ăn sáng, rồi gộp bữa sáng với bữa trưa làm một. Thực tế thì đối lập, việc nhịn ăn sáng, sẽ mau chóng để cơ thể bổ sung năng lượng vào dịp khác, như làm ta ăn trưa hoặc tối nhiều hơn, ăn vặt nhiều hơn… để bù đắp phần năng lượng đã mất, kết quả làm tăng cân một cách không như ý. Không ăn sáng còn có hại cho dạ dày và tuổi thọ bị giảm.
3. Ăn tối quá muộn
Thói quen ăn uống gây béo phì thường xuyên thứ hai là ăn quá khuya, thường thấy ở nhiều người làm việc quá giờ và ca đêm. Do ăn đêm, vận động ít, trao đổi chất chậm dẫn tới lượng calo này ăn vào sẽ tích lại dần trong cơ thể tạo thành mỡ.
Nếu không thể điều chỉnh thời gian ăn uống vì nguyên nhân công việc, có thể đem theo hộp cơm hay mang theo một số đồ ăn nhanh ở văn phòng để tránh ăn quá muộn. Nếu đã qua 9 giờ tối, hãy chọn một số thức ăn ít calo, ví dụ như súp hoặc rau.
4. Thói quen ăn nhiều calo trong 2 loại thực phẩm
Những người béo phì thường không thích chọn rau và thực phẩm có nhiều protein, mà nạp vào bữa ăn của họ nhiều thực phẩm có nhiều tinh bột hơn, ví dụ như cơm và bánh mì, mì ramen và cơm rang, mì udon với cơm… dẫn tới lượng calo bổ sung vào cơ thể vượt quá mức cần thiết.
Vậy nên, để tránh thừa cân béo phì, 1 số người hay ăn hai thực phẩm nên ăn nhiều rau hơn, ăn thực phẩm khác sau khi ăn rau, để rau mang đến cảm giác no nhất định và hạn chế ăn các thực phẩm chủ yếu giàu tinh bột.
5. Ăn nhiều các thực phẩm chủ yếu giàu tinh bột
Có ảnh hưởng đến cân nặng bị tăng hơn việc ăn hai loại thực phẩm chính là chỉ ăn những loại thực phẩm chủ yếu. Như chỉ ăn duy nhất một loại thực phẩm như mì ống, mì ramen và cơm rang trong hai bữa một ngày. Chỉ ăn những thực phẩm chủ yếu nhiều tinh bột sẽ có sự dao động lớn về mức đường trong máu và nhanh bị đói.
Lúc này cơ thể sẽ tăng thêm mong muốn ăn vặt giữa các bữa chính. Đặc biệt là mì, cơm rang và các món ăn khác thường dùng nhiều gia vị và dầu mỡ nên dễ dẫn đến tăng cân. Với cách ăn này cũng có thể dẫn tới dinh dưỡng bị mất cân bằng và chuyển hóa kém.
Vì vậy, một bữa ăn hợp lý nên có hai hoặc ba món, không những có rau mà còn phải cung cấp đủ chất đạm.
