Khái Niệm Về Béo Phí
2022.08.19 02:50
Người thừa cân béo phì có tình trạng mỡ thừa tích tụ quá mức và gây hại đến sức khỏe. Vậy nên, bệnh béo phì sẽ thể hiện rõ ở cân nặng cơ thể so với trọng lượng tiêu chuẩn dựa trên chiều cao của người khỏe mạnh.
Điều này không có nghĩa là người bình thường không có mỡ thừa tích tụ mà trong cơ thể luôn có lượng mỡ nhất định để cơ thể sử dụng khi cần thiết. Mỡ có thể chuyển hóa thành năng lượng cho vận động của các cơ quan và cơ thể, có vai trò giữ nhiệt và bảo vệ các cơ quan khỏi chấn động. Song khi lượng mỡ tích tụ này quá lớn, nó lại cản trở các cơ quan hoạt động.
Chỉ số cân nặng BMI được sử dụng để phân loại bệnh thừa cân béo phì. Công thức tính chỉ số khối cơ thể này đơn giản và đánh giá tương đối chính xác lượng mỡ trong cơ thể.
Chỉ số BMI = Cân nặng cơ thể / (Chiều cao x chiều cao) = kg/m2.
Cũng theo phân chia của tổ chức Y tế thế giới WHO, người bình thường trưởng thành có cân nặng vượt mức tiêu chuẩn như sau:
· BMI từ 25 đến dưới 30: thừa cân.
· BMI từ 30 trở lên: Béo phì.
Người béo phì thường tích mỡ thừa ở các bộ phận sau của cơ thể đầu tiên: bụng, eo, đùi, ngực, … Người béo phì nghiêm trọng mỡ sẽ tụ lại trên toàn cơ thể.
Nguyên nhân gây ra thừa cân béo phì
https://vienthammykorea.vn/beo-phi/
Thừa cân béo phì thường do sự mất cân bằng ở năng lượng ăn vào và năng lượng tiêu thụ.
Nguyên nhân dẫn đến béo phì thừa cân là bởi:
· Cân bằng bị mất giữa năng lượng nạp vào và năng lượng tiêu hao. Khẩu phần năng lượng nạp vào vượt quá nhu cầu năng lượng cơ thể cần, vậy nên năng lượng dư thừa và được đổi thành mỡ tích lũy trong các cơ quan, tổ chức.
· Nguyên nhân di truyền: Có nhiều người có một vài gen trong các nhóm gen ví dụ như nhóm gen kích thích sự ngon miệng, nhóm gen liên quan đến năng lượng bị tiêu hao, nhóm gen điều hoà chuyển hoá, nhóm gen liên quan đến sự biệt hoá và phát triển tế bào mỡ. Trong gia đình nếu cha hay mẹ hay thậm chí tất cả đều béo phì thì khả năng con cái bị tăng cân tăng cao. Nhiều người bị thừa cân béo phì do khả năng di truyền có khả năng trao đổi chất chậm chạp, cải thiện khó.
· Sụn tuyến giáp: là tình trạng tuyến giáp không sản xuất đủ các hormone cần thiết cho cơ thể. Sự thiếu hụt hormone làm cho quy trình trao đổi chất bị chậm lại, đồng nghĩa với lượng chất béo không được đốt cháy, là lý do dẫn đến tăng cân.
· Thiếu ngủ: Theo nghiên cứu nếu bạn hay bị thiếu ngủ 30 phút một ngày sẽ làm tăng khả năng thừa cân, béo phì lên tới 17%. Khi bạn không ngủ đủ, lượng ghrelin sẽ tăng lên làm bạn thường xuyên cảm thấy đói, thèm thức ăn có nhiều đường. Lâu dần sẽ dẫn đến sự thèm ăn mất kiểm soát, là nguyên do gây thừa cân, béo phì.
Người gặp khả năng cao bị thừa cân béo phì bao gồm:
· Người có thói quen dùng thức ăn nhanh, thức ăn nhiều năng lượng, ăn nhiều chất béo, ăn nhiều đồ chiên, rán, ăn ít rau, uống nhiều nước ngọt, bia rượu ...
· Môi trường làm việc văn phòng tĩnh tại, ít vận động hoặc lười tập luyện cũng là nguyên nhân của béo phì.
· Những người hoạt động thể lực thường ăn thức ăn giàu năng lượng, khi họ thay đổi lối sống, hoạt động giảm đi nhưng vẫn giữ thói quen ăn nhiều cho nên bị béo phì.
Một số thói quen ăn uống dẫn đến béo phì
1. Ăn hai bữa một ngày
Chế độ ăn kiêng được sử dụng nhiều nhất cho người béo phì là mỗi ngày 2 bữa. Một số người có cuộc sống bận bịu và khi đói mới ăn, cũng có nhiều người không có thời gian để ăn sáng, và họ luôn thấy rằng cực đói trước bữa trưa.
Những người ăn không nhiều một bữa có nhiều khả năng cân nặng bị tăng vì họ có cảm giác đói mạnh trong bữa ăn. Họ thích ăn nhiều đồ ăn có hàm lượng calo cao như mì, bánh hấp, cơm và đồ ngọt để thỏa mãn ham muốn calo của não bộ khiến lượng đường trong máu nhanh tăng.
Vậy nên, để kiểm soát việc nạp vào cơ thể những thực phẩm nhiều calo và hạn chế được cân nặng, chúng ta nên đưa nhỏ lượng calo nạp vào cơ thể hàng ngày thành 3 lần để hạn chế tình trạng quá đói.
2. Không ăn sáng
Nhiều người nghĩ rằng, nhịn ăn sẽ giảm được béo, hay nhiều lúc do quá bận, không kịp ăn sáng, rồi gộp bữa sáng với bữa trưa làm một. Thực tế thì đối lập, việc không ăn sáng, sẽ kích thích cơ thể bổ sung năng lượng vào thời điểm khác, như làm ta ăn trưa hoặc tối nhiều hơn, ăn vặt nhiều hơn… để bù lại phần năng lượng đã mất, kết quả làm tăng cân một cách không mong muốn. Không ăn sáng còn có hại cho dạ dày và tuổi thọ bị giảm.
3. Ăn tối quá muộn
Thói quen ăn uống gây béo phì phổ biến thứ hai là ăn quá khuya, thường thấy ở những người làm việc quá giờ và ca đêm. Do ăn đêm, ít vận động, trao đổi chất chậm dẫn tới lượng calo này ăn vào sẽ tích tụ dần trong cơ thể tạo thành mỡ.
Nếu không thể điều chỉnh thời gian ăn uống vì lý do công việc, có thể mang theo hộp cơm hay mang theo một số đồ ăn nhanh ở văn phòng để tránh ăn quá muộn. Nếu đã hơn 9 giờ tối, hãy lựa chọn một số đồ ăn ít calo, chẳng hạn như súp hoặc rau.
4. Thói quen ăn nhiều calo trong 2 loại thực phẩm
Những người béo phì thường không thích chọn rau và thực phẩm giàu protein, mà bổ sung vào bữa ăn của họ nhiều thực phẩm giàu tinh bột hơn, chẳng hạn như cơm và bánh mì, mì ramen và cơm rang, mì udon với cơm… dẫn tới lượng calo bổ sung vào cơ thể vượt quá mức cần thiết.
Vậy nên, để hạn chế thừa cân béo phì, những người có thói quen ăn hai thực phẩm nên ăn nhiều rau hơn, ăn rau trước rồi mới ăn, để rau mang lại cảm giác no cố định và hạn chế ăn nhiều thực phẩm chủ yếu nhiều tinh bột.
5. Ăn nhiều các thực phẩm chủ yếu giàu tinh bột
Có ảnh hưởng đến sự tăng cân hơn việc ăn hai loại thực phẩm chính là chỉ ăn các loại đồ ăn chủ yếu. Như chỉ ăn duy nhất một loại thực phẩm như mì ống, mì ramen và cơm rang một ngày 2 bữa. Chỉ ăn những thực phẩm chủ yếu giàu tinh bột sẽ có sự tác động lớn về mức đường trong máu và nhanh bị đói.
Lúc này cơ thể sẽ gia tăng nhu cầu ăn vặt giữa các bữa chính. Chủ yếu là mì, cơm rang và các món ăn khác thường sử dụng nhiều gia vị và dầu mỡ nên dễ dẫn đến tăng cân. Với cách ăn này cũng có thể dẫn đến mất cân bằng dinh dưỡng và chuyển hóa chậm.
Vì vậy, một bữa ăn khoa học nên ăn hai hay 3 món, không chỉ có rau mà chất đạm được cung cấp đủ.
Điều này không có nghĩa là người bình thường không có mỡ thừa tích tụ mà trong cơ thể luôn có lượng mỡ nhất định để cơ thể sử dụng khi cần thiết. Mỡ có thể chuyển hóa thành năng lượng cho vận động của các cơ quan và cơ thể, có vai trò giữ nhiệt và bảo vệ các cơ quan khỏi chấn động. Song khi lượng mỡ tích tụ này quá lớn, nó lại cản trở các cơ quan hoạt động.
Chỉ số cân nặng BMI được sử dụng để phân loại bệnh thừa cân béo phì. Công thức tính chỉ số khối cơ thể này đơn giản và đánh giá tương đối chính xác lượng mỡ trong cơ thể.
Chỉ số BMI = Cân nặng cơ thể / (Chiều cao x chiều cao) = kg/m2.
Cũng theo phân chia của tổ chức Y tế thế giới WHO, người bình thường trưởng thành có cân nặng vượt mức tiêu chuẩn như sau:
· BMI từ 25 đến dưới 30: thừa cân.
· BMI từ 30 trở lên: Béo phì.
Người béo phì thường tích mỡ thừa ở các bộ phận sau của cơ thể đầu tiên: bụng, eo, đùi, ngực, … Người béo phì nghiêm trọng mỡ sẽ tụ lại trên toàn cơ thể.
Nguyên nhân gây ra thừa cân béo phì
https://vienthammykorea.vn/beo-phi/
Thừa cân béo phì thường do sự mất cân bằng ở năng lượng ăn vào và năng lượng tiêu thụ.
Nguyên nhân dẫn đến béo phì thừa cân là bởi:
· Cân bằng bị mất giữa năng lượng nạp vào và năng lượng tiêu hao. Khẩu phần năng lượng nạp vào vượt quá nhu cầu năng lượng cơ thể cần, vậy nên năng lượng dư thừa và được đổi thành mỡ tích lũy trong các cơ quan, tổ chức.
· Nguyên nhân di truyền: Có nhiều người có một vài gen trong các nhóm gen ví dụ như nhóm gen kích thích sự ngon miệng, nhóm gen liên quan đến năng lượng bị tiêu hao, nhóm gen điều hoà chuyển hoá, nhóm gen liên quan đến sự biệt hoá và phát triển tế bào mỡ. Trong gia đình nếu cha hay mẹ hay thậm chí tất cả đều béo phì thì khả năng con cái bị tăng cân tăng cao. Nhiều người bị thừa cân béo phì do khả năng di truyền có khả năng trao đổi chất chậm chạp, cải thiện khó.
· Sụn tuyến giáp: là tình trạng tuyến giáp không sản xuất đủ các hormone cần thiết cho cơ thể. Sự thiếu hụt hormone làm cho quy trình trao đổi chất bị chậm lại, đồng nghĩa với lượng chất béo không được đốt cháy, là lý do dẫn đến tăng cân.
· Thiếu ngủ: Theo nghiên cứu nếu bạn hay bị thiếu ngủ 30 phút một ngày sẽ làm tăng khả năng thừa cân, béo phì lên tới 17%. Khi bạn không ngủ đủ, lượng ghrelin sẽ tăng lên làm bạn thường xuyên cảm thấy đói, thèm thức ăn có nhiều đường. Lâu dần sẽ dẫn đến sự thèm ăn mất kiểm soát, là nguyên do gây thừa cân, béo phì.
Người gặp khả năng cao bị thừa cân béo phì bao gồm:
· Người có thói quen dùng thức ăn nhanh, thức ăn nhiều năng lượng, ăn nhiều chất béo, ăn nhiều đồ chiên, rán, ăn ít rau, uống nhiều nước ngọt, bia rượu ...
· Môi trường làm việc văn phòng tĩnh tại, ít vận động hoặc lười tập luyện cũng là nguyên nhân của béo phì.
· Những người hoạt động thể lực thường ăn thức ăn giàu năng lượng, khi họ thay đổi lối sống, hoạt động giảm đi nhưng vẫn giữ thói quen ăn nhiều cho nên bị béo phì.
Một số thói quen ăn uống dẫn đến béo phì
1. Ăn hai bữa một ngày
Chế độ ăn kiêng được sử dụng nhiều nhất cho người béo phì là mỗi ngày 2 bữa. Một số người có cuộc sống bận bịu và khi đói mới ăn, cũng có nhiều người không có thời gian để ăn sáng, và họ luôn thấy rằng cực đói trước bữa trưa.
Những người ăn không nhiều một bữa có nhiều khả năng cân nặng bị tăng vì họ có cảm giác đói mạnh trong bữa ăn. Họ thích ăn nhiều đồ ăn có hàm lượng calo cao như mì, bánh hấp, cơm và đồ ngọt để thỏa mãn ham muốn calo của não bộ khiến lượng đường trong máu nhanh tăng.
Vậy nên, để kiểm soát việc nạp vào cơ thể những thực phẩm nhiều calo và hạn chế được cân nặng, chúng ta nên đưa nhỏ lượng calo nạp vào cơ thể hàng ngày thành 3 lần để hạn chế tình trạng quá đói.
2. Không ăn sáng
Nhiều người nghĩ rằng, nhịn ăn sẽ giảm được béo, hay nhiều lúc do quá bận, không kịp ăn sáng, rồi gộp bữa sáng với bữa trưa làm một. Thực tế thì đối lập, việc không ăn sáng, sẽ kích thích cơ thể bổ sung năng lượng vào thời điểm khác, như làm ta ăn trưa hoặc tối nhiều hơn, ăn vặt nhiều hơn… để bù lại phần năng lượng đã mất, kết quả làm tăng cân một cách không mong muốn. Không ăn sáng còn có hại cho dạ dày và tuổi thọ bị giảm.
3. Ăn tối quá muộn
Thói quen ăn uống gây béo phì phổ biến thứ hai là ăn quá khuya, thường thấy ở những người làm việc quá giờ và ca đêm. Do ăn đêm, ít vận động, trao đổi chất chậm dẫn tới lượng calo này ăn vào sẽ tích tụ dần trong cơ thể tạo thành mỡ.
Nếu không thể điều chỉnh thời gian ăn uống vì lý do công việc, có thể mang theo hộp cơm hay mang theo một số đồ ăn nhanh ở văn phòng để tránh ăn quá muộn. Nếu đã hơn 9 giờ tối, hãy lựa chọn một số đồ ăn ít calo, chẳng hạn như súp hoặc rau.
4. Thói quen ăn nhiều calo trong 2 loại thực phẩm
Những người béo phì thường không thích chọn rau và thực phẩm giàu protein, mà bổ sung vào bữa ăn của họ nhiều thực phẩm giàu tinh bột hơn, chẳng hạn như cơm và bánh mì, mì ramen và cơm rang, mì udon với cơm… dẫn tới lượng calo bổ sung vào cơ thể vượt quá mức cần thiết.
Vậy nên, để hạn chế thừa cân béo phì, những người có thói quen ăn hai thực phẩm nên ăn nhiều rau hơn, ăn rau trước rồi mới ăn, để rau mang lại cảm giác no cố định và hạn chế ăn nhiều thực phẩm chủ yếu nhiều tinh bột.
5. Ăn nhiều các thực phẩm chủ yếu giàu tinh bột
Có ảnh hưởng đến sự tăng cân hơn việc ăn hai loại thực phẩm chính là chỉ ăn các loại đồ ăn chủ yếu. Như chỉ ăn duy nhất một loại thực phẩm như mì ống, mì ramen và cơm rang một ngày 2 bữa. Chỉ ăn những thực phẩm chủ yếu giàu tinh bột sẽ có sự tác động lớn về mức đường trong máu và nhanh bị đói.
Lúc này cơ thể sẽ gia tăng nhu cầu ăn vặt giữa các bữa chính. Chủ yếu là mì, cơm rang và các món ăn khác thường sử dụng nhiều gia vị và dầu mỡ nên dễ dẫn đến tăng cân. Với cách ăn này cũng có thể dẫn đến mất cân bằng dinh dưỡng và chuyển hóa chậm.
Vì vậy, một bữa ăn khoa học nên ăn hai hay 3 món, không chỉ có rau mà chất đạm được cung cấp đủ.
